dall
Bretón
Parte de la Lista Swadesh.
| dall | |
| pronunciación (AFI) | [ˈdalː] |
Etimología 1
Del bretón medio dall,[1] del protocelta *dwalno-.[2] Compárese el galés dall o el irlandés antiguo dall.
Adjetivo
| Positivo | Comparativo | Superlativo | Exclamativo |
|---|---|---|---|
| dall | dalloc’h | dallañ | dallat |
- 1
- Ciego.
- 2
- Desafilado, romo.
- logod-dall "murciélagos"
- logodenn-dall "murciélago"
- straed-dall: "calle sin salida", "callejón sin salida", "cul-de-sac".
Bretón medio
| dall | |
| pronunciación | falta agregar |
Gaélico clásico
| dall | |
| pronunciación | falta agregar |
Gaélico escocés
| dall | |
| pronunciación | falta agregar |
Etimología 1
Del gaélico clásico dall (irlandés dall, manés doal), del irlandés medio dall, del irlandés antiguo dall,[3] del protocéltico *dwalno- (bretón dall, galés dall). Alexander MacBain las supone de común origen con el gótico 𐌳𐍅𐌰𐌻𐍃 (dwals, "tonto"), el inglés dull ("tonto") o el latín fallo ("engañar").[2]
Adjetivo
- 1
- Ciego.
Galés
| dall | |
| pronunciación | falta agregar |
Irlandés
| dall | |
| pronunciación | falta agregar |
Etimología 1
Del gaélico clásico dall (gaélico escocés dall, manés doal), del irlandés medio dall, del irlandés antiguo dall,[3] del protocéltico *dwalno- (bretón dall, galés dall). Alexander MacBain las supone de común origen con el gótico 𐌳𐍅𐌰𐌻𐍃 (dwals, "tonto"), el inglés dull ("tonto") o el latín fallo ("engañar").[2]
Adjetivo
| Positivo | Singular | Plural | ||
|---|---|---|---|---|
| masc. | fem. | fuerte | débil | |
| Nominativo | dall | dalla | ||
| Vocativo | daill | dall | dalla | |
| Genitivo | daill | daille | dalla | dall |
| Dativo | dall | dalla | ||
| Comparativo Superlativo |
daille | |||
- 1
- Ciego.
- Sinónimo: caoch.
- Ejemplo:
An bhfuil tú dall? Nach bhfeiceann tú an casán? Bhuel, níl a fhios agam cé a lean tú, ach níor lean tú mise cibé,” arsa a athair.Gordon; Ní Bhaoill McCoy. “Beo! (9) "Taisce Focal"”. Ene 2002.
- 2
- Ignorante.
- Sinónimo: aineolach.
- 3
- Estúpido.
- Sinónimo: dúr.
Sustantivo masculino
| flexión indefinida | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Caso | Singular | Plural | ||||||||||||
| Nominativo | dall | daill | ||||||||||||
| Vocativo | a dhaill | a dhalla | ||||||||||||
| Genitivo | daill | dall | ||||||||||||
| Dativo | dall | daill | ||||||||||||
| flexión definida | ||||||||||||||
| Nominativo | an dall | na daill | ||||||||||||
| Genitivo | an daill | na ndall | ||||||||||||
| Dativo | leis an dall don dall |
leis na daill | ||||||||||||
| mutación inicial | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Conjugación
| Formas no personales | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Sustantivo verbal | dalleadh | ||||||
| Adjetivo verbal | dallta | ||||||
| Formas personales | |||||||
| persona | singular | plural | pasiva autónoma | ||||
| 1.ª | 2.ª | 3.ª | 1.ª | 2.ª | 3.ª | ||
| indicativo | |||||||
| Presente | dallim | dalleann tú dallir1 |
dalleann sé, sí | dallimid | dalleann sibh | dalleann siad dallid1 |
dalltear |
| Pretérito | dhall mé dhalleas1 |
dhall tú dhallis1 |
dhall sé, sí | dhalleamar | dhall sibh dhalleabhair1 |
dhall siad dhalleadar1 |
dalleadh |
| Pretérito imperfecto | dhallinn | dhallteá | dhalleadh sé, sí | dhallimis | dhalleadh sibh | dhallidís | dhalltí |
| Futuro | dallfidh mé dallfead1 |
dallfidh tú dallfir1 |
dallfidh sé, sí | dallfimid dallfeam1 |
dallfidh sibh | dallfidh siad dallfid1 |
dallfear |
| Condicional | dhallfinn | dhallfeá | dhallfeadh sé, sí | dhallfimis | dhallfeadh sibh | dhallfidís | dhallfí |
| subjuntivo | |||||||
| Presente | dalle mé dallead1 |
dalle tú dallir1 |
dalle sé, sí | dallimid | dalle sibh | dalle siad dallid1 |
dalltear |
| Pretérito | dallinn | dallteá | dalleadh sé, sí | dallimis | dalleadh sibh | dallidís | dalltí |
| Imperativo | dallim | dall | dalleadh sé, sí | dallimis | dalligí | dallidís | dalltear |
| 1 dialectal | |||||||
Irlandés antiguo
| dall | |
| pronunciación | falta agregar |
Irlandés medio
| dall | |
| pronunciación | falta agregar |
Referencias y notas
- Le vocabulaire breton du Catholicon (1499)
- dall: MacBain, Alexander (1911). An Etymological Dictionary of the Gaelic Language, 2.ª ed., Stirling: E. MacKay.
- dall: Royal Irish Academy (1913-). en eDIL project: Dictionary of the Irish Language based mainly on Old and Middle Irish materials (en inglés).