tun
Alemán
tun | |
pronunciación (AFI) | [ˈtuːn] ⓘ |
Verbo pronominal
- 1
- Pasar, (acaecer).
- Ejemplo: Es tut sich etwas. – Algo pasa.
Verbo transitivo
|
|
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
|
|
- 2
- Hacer.
Verbo transitivo
- 3
- Poner.
- Uso: coloquial.
- Ejemplo: Tu es in den Schrank. – Ponlo en el armario.
Mapuche
tun | |
pronunciación (AFI) | [ˈtun] |
Etimología
Si puedes, incorpórala: ver cómo
Conjugación
Formas no finitas | ||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
-n | -lu | -am | ||||||||
tun | tulu | tuam | ||||||||
-n con negación | -lu con negación | -am con negación | ||||||||
tunun | tunulu | tunuam | ||||||||
-wma | -el | -yüm | ||||||||
tuwma | tuel | tuyüm | ||||||||
-wma con negación | -el con negación | -yüm con negación | ||||||||
tunuwma | tunuel | tunuyüm | ||||||||
Formas finitas | ||||||||||
número | singular | dual | plural | |||||||
persona | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera | |
Modo real | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
No futuro | Afirmativo | tun | tuymi | tuy | tuyu | tuymu | tuy engu, tuyngu | tuiñ | tuymün | tuy engün, tuyngün |
Negativo | tulan | tulaymi | tulay | tulayu | tulaymu | tulay engu, tulayngu | tulaiñ | tulaymün | tulay engün, tulayngün | |
Futuro | Afirmativo | tuan | tuaymi | tuay | tuayu | tuaymu | tuay engu, tuayngu | tuaiñ | tuaymün | tuay engün, tuayngün |
Negativo | tulayan | tulayaymi | tulayay | tulayayu | tulayaymu | tulayay engu, tulayayngu | tulayaiñ | tulayaymün | tulayay engün, tulayayngün | |
Modo hipotético | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
No futuro | Afirmativo | tuli | tulmi | tule | tuliyu | tulmu | tule engu, tuleyengu | tuliyiñ | tulmün | tule engün, tuleyengün |
Negativo | tunuli | tunulmi | tunule | tunuliyu | tunulmu | tunule engu, tunuleyengu | tunuliyiñ | tunulmün | tunule engün, tunuleyengün | |
Futuro | Afirmativo | tuali | tualmi | tuale | tualiyu | tualmu | tuale engu, tualeyengu | tualiyiñ | tualmün | tuale engün, tualeyengün |
Negativo | tunuali | tunualmi | tunuale | tunualiyu | tunualmu | tunuale engu, tunualeyengu | tunualiñ | tunualmün | tunuale engün, tunualeyengün | |
Modo volitivo | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
Afirmativo | tuchi | tunge | tupe | tuayu | tumu | tupe engu, tupeyengu | tuaiñ | tumün | tupe engün, tupeyengün | |
Negativo | tukilchi, tukinulchi, tukili | tukilnge, tukinulnge, tukilmi | tukilpe, tukinulpe, tukile | tukiliyu, tukinuliyu, tulayayu | tukilmu, tukinulmu | tukilpe engu, tukilpeyengu, tukinulpe engu, tukinulpey | tukiliyiñ, tukinuliyiñ, tulayaiñ | tukilmün, tukinulmün | tukilpe engün, tukilpeyengün, tukinulpe engün, tukinulpeyengün | |
* También se usan fey y sus conjugaciones |
Referencias y notas
- "tun". En: DWDS (Digitales Wörterbuch der deutschen Sprache). Berlin: Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften
- (2010) Yágankuta: pequeño diccionario yagán.
Este artículo ha sido escrito por Wiktionary. El texto está disponible bajo la licencia Creative Commons - Atribución - CompartirIgual. Pueden aplicarse cláusulas adicionales a los archivos multimedia.