chuʼuch
Maya yucateco
| chuʼuch | |
| pronunciación | falta agregar |
| grafías alternativas | chu'uch |
Etimología
Si puedes, incorpórala: ver cómo
Conjugación
| Voz activa | ||||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| número | singular | plural | ||||
| persona | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera |
| Modo indicativo | ||||||
| Incompletivo | kin chuʼuchik | ka chuʼuchik | ku chuʼuchik | k chuʼuchik | ka chuʼuchikeʼex | ku chuʼuchikoʼob |
| Completivo | tin chuʼuchaj | ta chuʼuchaj | tu chuʼuchaj | t k chuʼuchaj | ta chuʼuchajeʼex | tu chuʼuchajoʼob |
| Resultativo | in chuʼuchmaj | a chuʼuchmaj | u chuʼuchmaj | k chuʼuchmaj | a chuʼuchmajeʼex | u chuʼuchmajoʼob |
| Modo subjuntivo | ka in chuʼuchej * | ka a chuʼuchej * | ka u chuʼuchej * | ka k chuʼuchej * | ka a chuʼucheʼex | ka u chuʼuchoʼob |
| Modo imperativo | - | chuʼuchej * | - | - | chuʼucheʼex | - |
| Voz pasiva | ||||||
| Modo indicativo | ||||||
| Incompletivo | kin chuʼuchaʼal | ka chuʼuchaʼal | ku chuʼuchaʼal | k chuʼuchaʼal | ka chuʼuchaʼaleʼex | ku chuʼuchaʼaloʼob |
| Completivo | (j)chuʼuchaʼaben | (j)chuʼuchaʼabech | (j)chuʼuchaʼabij * | (j)chuʼuchaʼaboʼon | (j)chuʼuchaʼabeʼex | (j)chuʼuchaʼaboʼob |
| Resultativo | chuʼuchaʼanen | chuʼuchaʼanech | chuʼuchaʼan | chuʼuchaʼanoʼon | chuʼuchaʼaneʼex | chuʼuchaʼanoʼob |
| Modo subjuntivo | ka chuʼuchaʼaken | ka chuʼuchaʼakech | ka chuʼuchaʼak | ka chuʼuchaʼakoʼon | ka chuʼuchaʼakeʼex | ka chuʼuchaʼakoʼob |
| * Los sufijos -ej/-ij se eliminan en posición no terminal. | ||||||
| número | singular | plural | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|
| persona | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera |
| Modo indicativo | ||||||
| Incompletivo | kin chuʼuch | ka chuʼuch | ku chuʼuch | k chuʼuch | ka chuʼucheʼex | ku chuʼuchoʼob |
| Completivo | (j)chuʼuchnajen | (j)chuʼuchnajech | (j)chuʼuchnajij * | (j)chuʼuchnajoʼon | (j)chuʼuchnajeʼex | (j)chuʼuchnajoʼob |
| Resultativo | chuʼuchnajaʼanen | chuʼuchnajaʼanech | chuʼuchnajaʼan | chuʼuchnajaʼanoʼon | chuʼuchnajaʼaneʼex | chuʼuchnajaʼanoʼob |
| Modo subjuntivo | ka chuʼuchnaken | ka chuʼuchnakech | ka chuʼuchnak | ka chuʼuchnakoʼon | ka chuʼuchnakeʼex | ka chuʼuchnakoʼob |
| Modo imperativo | - | chuʼuchnen | - | - | chuʼuchneneʼex | - |
| * El sufijo -ij se elimina en posición no terminal. | ||||||
Referencias y notas
- Bastarrachea, Juan R.; Ermilo Yah Pech, Fidencio Briceño Chel (1992). Diccionario Básico Español-Maya-Español. Mérida, México: Maldonado Editores.
Este artículo ha sido escrito por Wiktionary. El texto está disponible bajo la licencia Creative Commons - Atribución - CompartirIgual. Pueden aplicarse cláusulas adicionales a los archivos multimedia.