ngellipun
Mapuche (Alfabeto Unificado)
| ngellipun | |
| central (AFI) | [ŋe.ʎi.pun] |
| periférico (AFI) | [ŋe.ʎi.pun] |
| chesüngun (AFI) | [ŋe.ʎi.pun] |
| silabación | nge-lli-pun |
| grafías alternativas | gejipun[1] |
Etimología
Si puedes, incorpórala: ver cómo
Verbo
- 1
- Rogar.
Conjugación
| Formas no finitas | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| -n | -lu | -am | ||||||||
| ngellipun | ngellipulu | ngellipuam | ||||||||
| -n con negación | -lu con negación | -am con negación | ||||||||
| ngellipunun | ngellipunulu | ngellipunuam | ||||||||
| -wma | -el | -yüm | ||||||||
| ngellipuwma | ngellipuel | ngellipuyüm | ||||||||
| -wma con negación | -el con negación | -yüm con negación | ||||||||
| ngellipunuwma | ngellipunuel | ngellipunuyüm | ||||||||
| Formas finitas | ||||||||||
| número | singular | dual | plural | |||||||
| persona | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera | |
| Modo real | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
| No futuro | Afirmativo | ngellipun | ngellipuymi | ngellipuy | ngellipuyu | ngellipuymu | ngellipuy engu, ngellipuyngu | ngellipuiñ | ngellipuymün | ngellipuy engün, ngellipuyngün |
| Negativo | ngellipulan | ngellipulaymi | ngellipulay | ngellipulayu | ngellipulaymu | ngellipulay engu, ngellipulayngu | ngellipulaiñ | ngellipulaymün | ngellipulay engün, ngellipulayngün | |
| Futuro | Afirmativo | ngellipuan | ngellipuaymi | ngellipuay | ngellipuayu | ngellipuaymu | ngellipuay engu, ngellipuayngu | ngellipuaiñ | ngellipuaymün | ngellipuay engün, ngellipuayngün |
| Negativo | ngellipulayan | ngellipulayaymi | ngellipulayay | ngellipulayayu | ngellipulayaymu | ngellipulayay engu, ngellipulayayngu | ngellipulayaiñ | ngellipulayaymün | ngellipulayay engün, ngellipulayayngün | |
| Modo hipotético | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
| No futuro | Afirmativo | ngellipuli | ngellipulmi | ngellipule | ngellipuliyu | ngellipulmu | ngellipule engu, ngellipuleyengu | ngellipuliyiñ | ngellipulmün | ngellipule engün, ngellipuleyengün |
| Negativo | ngellipunuli | ngellipunulmi | ngellipunule | ngellipunuliyu | ngellipunulmu | ngellipunule engu, ngellipunuleyengu | ngellipunuliyiñ | ngellipunulmün | ngellipunule engün, ngellipunuleyengün | |
| Futuro | Afirmativo | ngellipuali | ngellipualmi | ngellipuale | ngellipualiyu | ngellipualmu | ngellipuale engu, ngellipualeyengu | ngellipualiyiñ | ngellipualmün | ngellipuale engün, ngellipualeyengün |
| Negativo | ngellipunuali | ngellipunualmi | ngellipunuale | ngellipunualiyu | ngellipunualmu | ngellipunuale engu, ngellipunualeyengu | ngellipunualiñ | ngellipunualmün | ngellipunuale engün, ngellipunualeyengün | |
| Modo volitivo | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
| Afirmativo | ngellipuchi | ngellipunge | ngellipupe | ngellipuayu | ngellipumu | ngellipupe engu, ngellipupeyengu | ngellipuaiñ | ngellipumün | ngellipupe engün, ngellipupeyengün | |
| Negativo | ngellipukilchi, ngellipukinulchi, ngellipukili | ngellipukilnge, ngellipukinulnge, ngellipukilmi | ngellipukilpe, ngellipukinulpe, ngellipukile | ngellipukiliyu, ngellipukinuliyu, ngellipulayayu | ngellipukilmu, ngellipukinulmu | ngellipukilpe engu, ngellipukilpeyengu, ngellipukinulpe engu, ngellipukinulpey | ngellipukiliyiñ, ngellipukinuliyiñ, ngellipulayaiñ | ngellipukilmün, ngellipukinulmün | ngellipukilpe engün, ngellipukilpeyengün, ngellipukinulpe engün, ngellipukinulpeyengün | |
| * También se usan fey y sus conjugaciones | ||||||||||
Véase también
Referencias y notas
- Augusta, Félix José (1916). Diccionario Araucano-Español y Español-Araucano. (página web), Santiago: Universitaria, 55 p. Consultado el 28-dic.-2019.
- Grafemario Raguileo
Este artículo ha sido escrito por Wiktionary. El texto está disponible bajo la licencia Creative Commons - Atribución - CompartirIgual. Pueden aplicarse cláusulas adicionales a los archivos multimedia.