nagün

Mapuche

nagün
pronunciación (AFI) [naˈɣɨn]
[naˈɰɨn]
grafías alternativas naqvn[1], naqün[2]

Etimología

De nag y el sufijo -ün

Verbo

1
Bajar, descender.
  • Antónimo: püran.

Conjugación

Raíz: nag-
Formas no finitas
-n -lu -am
nagün naglu nagam
-n con negación -lu con negación -am con negación
nagnun nagnulu nagnuam
-wma -el -yüm
naguma nagel nagyüm
-wma con negación -el con negación -yüm con negación
nagnuwma nagnuel nagnuyüm
Formas finitas
número singular dual plural
persona primera segunda tercera primera segunda tercera primera segunda tercera
Modo real iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
No futuro Afirmativo nagün nagiminagi nagiyu nagimunagi engu, nagingu nagiñ nagimünnagi engün, nagingün
Negativo naglan naglayminaglay naglayu naglaymunaglay engu, naglayngu naglaiñ naglaymünnaglay engün, naglayngün
Futuro Afirmativo nagan nagayminagay nagayu nagaymunagay engu, nagayngu nagaiñ nagaymünnagay engün, nagayngün
Negativo naglayan naglayayminaglayay naglayayu naglayaymunaglayay engu, naglayayngu naglayaiñ naglayaymünnaglayay engün, naglayayngün
Modo hipotético iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
No futuro Afirmativo nagli nagülminagle nagliyu nagülmunagle engu, nagleyengu nagliyiñ nagülmünnagle engün, nagleyengün
Negativo nagnuli nagnulminagnule nagnuliyu nagnulmunagnule engu, nagnuleyengu nagnuliyiñ nagnulmünnagnule engün, nagnuleyengün
Futuro Afirmativo nagali nagalminagale nagaliyu nagalmunagale engu, nagaleyengu nagaliyiñ nagalmünnagale engün, nagaleyengün
Negativo nagnuali nagnualminagnuale nagnualiyu nagnualmunagnuale engu, nagnualeyengu nagnualiñ nagnualmünnagnuale engün, nagnualeyengün
Modo volitivo iñche eymi fey iñchiw eymu fey engu* iñchiñ eymün fey engün*
Afirmativo nagchi nagngenagpe nagayu nagmunagpe engu, nagpeyengu nagaiñ nagmünnagpe engün, nagpeyengün
Negativo nagkilchi, nagkinulchi, nagkili nagkilnge, nagkinulnge, nagkilminagkilpe, nagkinulpe, nagkile nagkiliyu, nagkinuliyu, naglayayu nagkilmu, nagkinulmunagkilpe engu, nagkilpeyengu, nagkinulpe engu, nagkinulpey nagkiliyiñ, nagkinuliyiñ, naglayaiñ nagkilmün, nagkinulmünnagkilpe engün, nagkilpeyengün, nagkinulpe engün, nagkinulpeyengün
* También se usan fey y sus conjugaciones

Referencias y notas

  1. grafemario Raguileo
  2. grafemario Azümchefe
Este artículo ha sido escrito por Wiktionary. El texto está disponible bajo la licencia Creative Commons - Atribución - CompartirIgual. Pueden aplicarse cláusulas adicionales a los archivos multimedia.