wangkün
Mapuche
| wangkün | |
| pronunciación (AFI) | [waŋˈkɨn] |
| grafías alternativas | wagkün[1], wagkvn[2] |
Etimología
Onomatopéyica
Verbo
- 1
- Ladrar.
Conjugación
| Formas no finitas | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| -n | -lu | -am | ||||||||
| wangkün | wangkülu | wangküam | ||||||||
| -n con negación | -lu con negación | -am con negación | ||||||||
| wangkünun | wangkünulu | wangkünuam | ||||||||
| -wma | -el | -yüm | ||||||||
| wangküwma | wangküel | wangküyüm | ||||||||
| -wma con negación | -el con negación | -yüm con negación | ||||||||
| wangkünuwma | wangkünuel | wangkünuyüm | ||||||||
| Formas finitas | ||||||||||
| número | singular | dual | plural | |||||||
| persona | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera | |
| Modo real | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
| No futuro | Afirmativo | wangkün | wangküymi | wangküy | wangküyu | wangküymu | wangküy engu, wangküyngu | wangküiñ | wangküymün | wangküy engün, wangküyngün |
| Negativo | wangkülan | wangkülaymi | wangkülay | wangkülayu | wangkülaymu | wangkülay engu, wangkülayngu | wangkülaiñ | wangkülaymün | wangkülay engün, wangkülayngün | |
| Futuro | Afirmativo | wangküan | wangküaymi | wangküay | wangküayu | wangküaymu | wangküay engu, wangküayngu | wangküaiñ | wangküaymün | wangküay engün, wangküayngün |
| Negativo | wangkülayan | wangkülayaymi | wangkülayay | wangkülayayu | wangkülayaymu | wangkülayay engu, wangkülayayngu | wangkülayaiñ | wangkülayaymün | wangkülayay engün, wangkülayayngün | |
| Modo hipotético | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
| No futuro | Afirmativo | wangküli | wangkülmi | wangküle | wangküliyu | wangkülmu | wangküle engu, wangküleyengu | wangküliyiñ | wangkülmün | wangküle engün, wangküleyengün |
| Negativo | wangkünuli | wangkünulmi | wangkünule | wangkünuliyu | wangkünulmu | wangkünule engu, wangkünuleyengu | wangkünuliyiñ | wangkünulmün | wangkünule engün, wangkünuleyengün | |
| Futuro | Afirmativo | wangküali | wangküalmi | wangküale | wangküaliyu | wangküalmu | wangküale engu, wangküaleyengu | wangküaliyiñ | wangküalmün | wangküale engün, wangküaleyengün |
| Negativo | wangkünuali | wangkünualmi | wangkünuale | wangkünualiyu | wangkünualmu | wangkünuale engu, wangkünualeyengu | wangkünualiñ | wangkünualmün | wangkünuale engün, wangkünualeyengün | |
| Modo volitivo | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
| Afirmativo | wangküchi | wangkünge | wangküpe | wangküayu | wangkümu | wangküpe engu, wangküpeyengu | wangküaiñ | wangkümün | wangküpe engün, wangküpeyengün | |
| Negativo | wangkükilchi, wangkükinulchi, wangkükili | wangkükilnge, wangkükinulnge, wangkükilmi | wangkükilpe, wangkükinulpe, wangkükile | wangkükiliyu, wangkükinuliyu, wangkülayayu | wangkükilmu, wangkükinulmu | wangkükilpe engu, wangkükilpeyengu, wangkükinulpe engu, wangkükinulpey | wangkükiliyiñ, wangkükinuliyiñ, wangkülayaiñ | wangkükilmün, wangkükinulmün | wangkükilpe engün, wangkükilpeyengün, wangkükinulpe engün, wangkükinulpeyengün | |
| * También se usan fey y sus conjugaciones | ||||||||||
Referencias y notas
- grafemario Azümchefe
- grafemario Raguileo
Este artículo ha sido escrito por Wiktionary. El texto está disponible bajo la licencia Creative Commons - Atribución - CompartirIgual. Pueden aplicarse cláusulas adicionales a los archivos multimedia.