müpün
Mapuche
| müpün | |
| pronunciación (AFI) | [məˈpɨn] |
| grafías alternativas | mvpvn[1] |
Verbo
- 1
- Volar.
- Relacionados: müpütun, pinüfün, üpünün.
Conjugación
| Formas no finitas | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| -n | -lu | -am | ||||||||
| müpün | müpülu | müpüam | ||||||||
| -n con negación | -lu con negación | -am con negación | ||||||||
| müpünun | müpünulu | müpünuam | ||||||||
| -wma | -el | -yüm | ||||||||
| müpüwma | müpüel | müpüyüm | ||||||||
| -wma con negación | -el con negación | -yüm con negación | ||||||||
| müpünuwma | müpünuel | müpünuyüm | ||||||||
| Formas finitas | ||||||||||
| número | singular | dual | plural | |||||||
| persona | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera | |
| Modo real | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
| No futuro | Afirmativo | müpün | müpüymi | müpüy | müpüyu | müpüymu | müpüy engu, müpüyngu | müpüiñ | müpüymün | müpüy engün, müpüyngün |
| Negativo | müpülan | müpülaymi | müpülay | müpülayu | müpülaymu | müpülay engu, müpülayngu | müpülaiñ | müpülaymün | müpülay engün, müpülayngün | |
| Futuro | Afirmativo | müpüan | müpüaymi | müpüay | müpüayu | müpüaymu | müpüay engu, müpüayngu | müpüaiñ | müpüaymün | müpüay engün, müpüayngün |
| Negativo | müpülayan | müpülayaymi | müpülayay | müpülayayu | müpülayaymu | müpülayay engu, müpülayayngu | müpülayaiñ | müpülayaymün | müpülayay engün, müpülayayngün | |
| Modo hipotético | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
| No futuro | Afirmativo | müpüli | müpülmi | müpüle | müpüliyu | müpülmu | müpüle engu, müpüleyengu | müpüliyiñ | müpülmün | müpüle engün, müpüleyengün |
| Negativo | müpünuli | müpünulmi | müpünule | müpünuliyu | müpünulmu | müpünule engu, müpünuleyengu | müpünuliyiñ | müpünulmün | müpünule engün, müpünuleyengün | |
| Futuro | Afirmativo | müpüali | müpüalmi | müpüale | müpüaliyu | müpüalmu | müpüale engu, müpüaleyengu | müpüaliyiñ | müpüalmün | müpüale engün, müpüaleyengün |
| Negativo | müpünuali | müpünualmi | müpünuale | müpünualiyu | müpünualmu | müpünuale engu, müpünualeyengu | müpünualiñ | müpünualmün | müpünuale engün, müpünualeyengün | |
| Modo volitivo | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
| Afirmativo | müpüchi | müpünge | müpüpe | müpüayu | müpümu | müpüpe engu, müpüpeyengu | müpüaiñ | müpümün | müpüpe engün, müpüpeyengün | |
| Negativo | müpükilchi, müpükinulchi, müpükili | müpükilnge, müpükinulnge, müpükilmi | müpükilpe, müpükinulpe, müpükile | müpükiliyu, müpükinuliyu, müpülayayu | müpükilmu, müpükinulmu | müpükilpe engu, müpükilpeyengu, müpükinulpe engu, müpükinulpey | müpükiliyiñ, müpükinuliyiñ, müpülayaiñ | müpükilmün, müpükinulmün | müpükilpe engün, müpükilpeyengün, müpükinulpe engün, müpükinulpeyengün | |
| * También se usan fey y sus conjugaciones | ||||||||||
Referencias y notas
- grafemario Raguileo
Este artículo ha sido escrito por Wiktionary. El texto está disponible bajo la licencia Creative Commons - Atribución - CompartirIgual. Pueden aplicarse cláusulas adicionales a los archivos multimedia.