ḻangümün
Mapuche
| ḻangümün | |
| pronunciación (AFI) | [ļa.ŋəˈmɨn] [la.ŋəˈmɨn] |
| grafías alternativas | bagvmvn[1], lhagümün[2] |
Conjugación
| Formas no finitas | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| -n | -lu | -am | ||||||||
| ḻangümün | ḻangümlu | ḻangümam | ||||||||
| -n con negación | -lu con negación | -am con negación | ||||||||
| ḻangümnun | ḻangümnulu | ḻangümnuam | ||||||||
| -wma | -el | -yüm | ||||||||
| ḻangümuma | ḻangümel | ḻangümyüm | ||||||||
| -wma con negación | -el con negación | -yüm con negación | ||||||||
| ḻangümnuwma | ḻangümnuel | ḻangümnuyüm | ||||||||
| Formas finitas | ||||||||||
| número | singular | dual | plural | |||||||
| persona | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera | |
| Modo real | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
| No futuro | Afirmativo | ḻangümün | ḻangümimi | ḻangümi | ḻangümiyu | ḻangümimu | ḻangümi engu, ḻangümingu | ḻangümiñ | ḻangümimün | ḻangümi engün, ḻangümingün |
| Negativo | ḻangümlan | ḻangümlaymi | ḻangümlay | ḻangümlayu | ḻangümlaymu | ḻangümlay engu, ḻangümlayngu | ḻangümlaiñ | ḻangümlaymün | ḻangümlay engün, ḻangümlayngün | |
| Futuro | Afirmativo | ḻangüman | ḻangümaymi | ḻangümay | ḻangümayu | ḻangümaymu | ḻangümay engu, ḻangümayngu | ḻangümaiñ | ḻangümaymün | ḻangümay engün, ḻangümayngün |
| Negativo | ḻangümlayan | ḻangümlayaymi | ḻangümlayay | ḻangümlayayu | ḻangümlayaymu | ḻangümlayay engu, ḻangümlayayngu | ḻangümlayaiñ | ḻangümlayaymün | ḻangümlayay engün, ḻangümlayayngün | |
| Modo hipotético | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
| No futuro | Afirmativo | ḻangümli | ḻangümülmi | ḻangümle | ḻangümliyu | ḻangümülmu | ḻangümle engu, ḻangümleyengu | ḻangümliyiñ | ḻangümülmün | ḻangümle engün, ḻangümleyengün |
| Negativo | ḻangümnuli | ḻangümnulmi | ḻangümnule | ḻangümnuliyu | ḻangümnulmu | ḻangümnule engu, ḻangümnuleyengu | ḻangümnuliyiñ | ḻangümnulmün | ḻangümnule engün, ḻangümnuleyengün | |
| Futuro | Afirmativo | ḻangümali | ḻangümalmi | ḻangümale | ḻangümaliyu | ḻangümalmu | ḻangümale engu, ḻangümaleyengu | ḻangümaliyiñ | ḻangümalmün | ḻangümale engün, ḻangümaleyengün |
| Negativo | ḻangümnuali | ḻangümnualmi | ḻangümnuale | ḻangümnualiyu | ḻangümnualmu | ḻangümnuale engu, ḻangümnualeyengu | ḻangümnualiñ | ḻangümnualmün | ḻangümnuale engün, ḻangümnualeyengün | |
| Modo volitivo | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | |
| Afirmativo | ḻangümchi | ḻangümnge | ḻangümpe | ḻangümayu | ḻangümmu | ḻangümpe engu, ḻangümpeyengu | ḻangümaiñ | ḻangümmün | ḻangümpe engün, ḻangümpeyengün | |
| Negativo | ḻangümkilchi, ḻangümkinulchi, ḻangümkili | ḻangümkilnge, ḻangümkinulnge, ḻangümkilmi | ḻangümkilpe, ḻangümkinulpe, ḻangümkile | ḻangümkiliyu, ḻangümkinuliyu, ḻangümlayayu | ḻangümkilmu, ḻangümkinulmu | ḻangümkilpe engu, ḻangümkilpeyengu, ḻangümkinulpe engu, ḻangümkinulpey | ḻangümkiliyiñ, ḻangümkinuliyiñ, ḻangümlayaiñ | ḻangümkilmün, ḻangümkinulmün | ḻangümkilpe engün, ḻangümkilpeyengün, ḻangümkinulpe engün, ḻangümkinulpeyengün | |
| * También se usan fey y sus conjugaciones | ||||||||||
Referencias y notas
- grafemario Raguileo
- grafemario Azümchefe
Este artículo ha sido escrito por Wiktionary. El texto está disponible bajo la licencia Creative Commons - Atribución - CompartirIgual. Pueden aplicarse cláusulas adicionales a los archivos multimedia.