ñawñawün
Mapuche (Grafemario Azümchefe, Alfabeto Unificado)
    
| ñawñawün | |
| pronunciación (AFI) | [ˌɲaw.ɲaˈwɨn] | 
| grafías alternativas | ñawñawvn, ñauñawün | 
Etimología 1
    
Onomatopéyica.
Verbo
    
- 1
- Maullar.
Conjugación
    
| Raíz: ñawñaw- | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Formas personales | |||||||||||
| número | singular | dual | plural | ||||||||
| persona | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera | primera | segunda | tercera | ||
| Modo real | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | ||
| Tiempos | Presente | Afirmativo | ñawñawün | ñawñawimi | ñawñawi | ñawñawiyu | ñawñawimu | ñawñawi engu, ñawñawingu | ñawñawiyiñ | ñawñawimün | ñawñawi engün, ñawñawingün | 
| Negativo | ñawñawlan | ñawñawlaymi | ñawñawlay | ñawñawlayu | ñawñawlaymu | ñawñawlay engu, ñawñawlayngu | ñawñawlaiñ | ñawñawlaymün | ñawñawlay engün, ñawñawlayngün | ||
| Pasado no vigente | Afirmativo | ñawñawfun | ñawñawfuymi | ñawñawfuy | ñawñawfuyu | ñawñawfuymu | ñawñawfuy engu, ñawñawfuyngu | ñawñawfuiñ | ñawñawfuymün | ñawñawfuy engün, ñawñawfuyngün | |
| Negativo | ñawñawlafun | ñawñawlafuymi | ñawñawlafuy | ñawñawlafuyu | ñawñawlafuymu | ñawñawlafuy engu, ñawñawlafuyngu | ñawñawlafuiñ | ñawñawlafuymün | ñawñawlafuy engün, ñawñawlafuyngün | ||
| Futuro | Afirmativo | ñawñawan | ñawñawaymi | ñawñaway | ñawñawayu | ñawñawaymu | ñawñaway engu, ñawñawayngu | ñawñawaiñ | ñawñawaymün | ñawñaway engün, ñawñawayngün | |
| Negativo | ñawñawlayan | ñawñawlayaymi | ñawñawlayay | ñawñawlayayu | ñawñawlayaymu | ñawñawlayay engu, ñawñawlayayngu | ñawñawlayaiñ | ñawñawlayaymün | ñawñawlayay engün, ñawñawlayayngün | ||
| Condicional | Afirmativo | ñawñawafun | ñawñawafuymi | ñawñawafuy | ñawñawafuyu | ñawñawafuymu | ñawñawafuy engu, ñawñawafuyngu | ñawñawafuiñ | ñawñawafuymün | ñawñawafuy engün, ñawñawafuyngün | |
| Negativo | ñawñawlayafun | ñawñawlayafuymi | ñawñawlayafuy | ñawñawlayafuyu | ñawñawlayafuymu | ñawñawlayafuy engu, ñawñawlayafuyngu | ñawñawlayafuiñ | ñawñawlayafuymün | ñawñawlayafuy engün, ñawñawlayafuyngün | ||
| Modo hipotético | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | ||
| Tiempos | Presente | Afirmativo | ñawñawli | ñawñawülmi | ñawñawle | ñawñawliyu | ñawñawülmu | ñawñawle engu, ñawñawleyengu | ñawñawliyiñ | ñawñawülmün | ñawñawle engün, ñawñawleyengün | 
| Negativo | ñawñawnuli | ñawñawnulmi | ñawñawnule | ñawñawnuliyu | ñawñawnulmu | ñawñawnule engu, ñawñawnuleyengu | ñawñawnuliyiñ | ñawñawnulmün | ñawñawnule engün, ñawñawnuleyengün | ||
| Pasado no vigente | Afirmativo | ñawñawfuli | ñawñawfulmi | ñawñawfule | ñawñawfuliyu | ñawñawfulmu | ñawñawfule engu, ñawñawfuleyengu | ñawñawfuliñ | ñawñawfulmün | ñawñawfule engün, ñawñawfuleyengün | |
| Negativo | ñawñawnufuli | ñawñawnufulmi | ñawñawnufule | ñawñawnufuliyu | ñawñawnufulmu | ñawñawnufule engu, ñawñawnufuleyengu | ñawñawnufuliñ | ñawñawnufulmün | ñawñawnufule engün, ñawñawnufuleyengün | ||
| Futuro | Afirmativo | ñawñawali | ñawñawalmi | ñawñawale | ñawñawaliyu | ñawñawalmu | ñawñawale engu, ñawñawaleyengu | ñawñawaliñ | ñawñawalmün | ñawñawale engün, ñawñawaleyengün | |
| Negativo | ñawñawnuali | ñawñawnualmi | ñawñawnuale | ñawñawnualiyu | ñawñawnualmu | ñawñawnuale engu, ñawñawnualeyengu | ñawñawnualiñ | ñawñawnualmün | ñawñawnuale engün, ñawñawnualeyengün | ||
| Modo volitivo | iñche | eymi | fey | iñchiw | eymu | fey engu* | iñchiñ | eymün | fey engün* | ||
| Tiempo | Presente | Afirmativo | ñawñawchi | ñawñawnge | ñawñawpe | ñawñawayu | ñawñawmu | ñawñawpe engu, ñawñawpeyengu | ñawñawyaiñ | ñawñawmün | ñawñawpe engün, ñawñawpeyengün | 
| Negativo | ñawñawkilchi, ñawñawkinulchi, ñawñawkili | ñawñawkilnge, ñawñawkinulnge | ñawñawkilpe, ñawñawkinulpe | ñawñawkiliyu, ñawñawkinuliyu, ñawñawlayayu | ñawñawkilmu, ñawñawkinulmu | ñawñawkilpe engu, ñawñawkilpeyengu, ñawñawkinulpe engu, ñawñawkinulpeyengu | ñawñawkiliyiñ, ñawñawkinuliyiñ, ñawñawlayaiñ | ñawñawkilmün, ñawñawkinulmün | ñawñawkilpe engün, ñawñawkilpeyengün, ñawñawkinulpe engün ñawñawkinulpeyengün | ||
* También se usan fey y sus conjugaciones
Referencias y notas
    
    Este artículo ha sido escrito por Wiktionary. El texto está disponible bajo la licencia Creative Commons - Atribución - CompartirIgual. Pueden aplicarse cláusulas adicionales a los archivos multimedia.